Trong hệ thống cơ điện nói chung, hệ thống báo cháy quy ước trong nhiều hình thức không giống nhau đã tồn tại trong nhiều năm. Mặc dù ít thay đổi về căn bản trong thời đại kỹ thuật, nhưng theo thời gian, điểm sáng thiết kế và độ tin cậy của nó đã được tăng một cách lớn lao.

Chính hệ thống báo cháy quy ước đã chứng minh hùng hồn vai trò của nó trong việc bảo vệ hữu hiệu tài sản và sinh mạng con người trong sản phẩm triệu trường hợp hỏa hoạn trên khắp toàn thế giới. Hệ thống báo cháy quy ước thường là lựa chọn lựa tự nhiên của những hiện trường nhỏ, hoặc những nơi mà ngân sách có giới hạn.

Trong hệ thống cơ điện, hệ thống báo cháy quy ước có tính chất khá thông minh, tập trung vào tủ điều khiển hệ thống báo cháy (control panel), nơi nhận những tín hiệu tạo ra bởi những đầu báo cháy hoặc công tắc khẩn loại qui ước, và rồi, tới lượt nó, tủ điều khiển lại truyền tín hiệu tới những thiết bị báo động khác.

Những đầu báo cháy quy ước thường được nối kết với tủ điều khiển bằng những mạch dây, mỗi mạch dây bảo vệ một khu vực của hiện trường.

Đầu báo cháy hiển thị 2 trạng thái: trạng thái đơn giản và trạng thái báo động.

Thường thì, tủ điều khiển được chia thành nhiều zone (mạch zone 1, 2, 3, 4, …, 8 v.v..) và 2 mạch chuông riêng biệt.

Sơ đồ mẫu hệ thống báo cháy quy ước

Nhiệm vụ của những thiết bị thuộc hệ thống báo cháy trong hệ thống cơ điện

• Control Panel: Trung tâm điều khiển hệ thống.

Nơi hiển thị những thông tin liên quan tới trạng thái hoạt động của hệ thống. Lúc có báo động hoặc có lỗi kỹ thuật, nó báo cho biết nơi nào đã xảy ra sự cố, nhờ đó con người có thể nhanh chóng chọn lựa giải pháp đối phó thích hợp.

Control Panel nhận tín hiệu ngõ vào từ những thiết bị khởi báo (đầu báo khói, đầu báo nhiệt, công tắc khẩn, …) và phát ra những tín hiệu tới những ngõ ra (chuông, còi, loa phóng thanh, đèn báo cháy,…)

Nhiều thiết bị khởi báo có thể nối chung vào một mạch dây. Mỗi mạch dây chạy về tủ trung tâm gọi là một zone.

• Annunciator (Bộ hiển thị phụ)

Tại những hiện trường rộng lớn, nơi mà việc hiển thị thông tin báo cháy cần thông báo tại hơn một vị trí, thì tiêu dùng annunciator như là một thiết bị hiển thị bổ sung. Control Panel là nơi hiển thị thứ nhất. Annunciator là nơi hiển thị thứ hai.

Rất có thể nối kết cùng lúc nhiều annunciator.

• Đầu báo khói

Những kỹ thuật viên trong hệ thống cơ điện thường đặt đầu báo khói trên trần nhà, tại những nơi mà tiên liệu sẽ có khói xuất hiện như là dấu hiệu lần đầu tiên lúc có cháy xảy ra.

Khói phát ra từ nguồn cháy, bay lên cao, xâm nhập vào bầu cảm ứng của đầu báo khói, và kích hoạt tín hiệu báo động, truyền về tủ báo cháy.

Đầu báo khói phổ cập lúc này là đầu báo khói quang điện (photoelectric), spot hoặc beam.

• Đầu báo nhiệt

Đặt trên trần nhà, tại những nơi mà tiên liệu rằng tương đối nóng (nhiệt) xuất hiện trong bầu ko khí chung quanh đầu báo như là dấu hiệu lần đầu tiên lúc có cháy xảy ra.

Nhiệt phát ra từ nguồn cháy, kích hoạt bộ phân cảm nhiệt của đầu báo khói, và kích hoạt tín hiệu báo động, truyền về tủ báo cháy.

Có 2 loại đầu báo nhiệt: đầu báo nhiệt cố định và đầu báo nhiệt gia tăng.

Đầu báo nhiệt cố định kích hoạt tín hiệu báo động lúc nhiệt độ chung quanh nó tăng lên tới một ngưỡng đã được xác định trước, thí dụ 580C, 680C, 1080C chẳng hạn.

Còn đầu báo nhiệt gia tăng thì kích hoạt tín hiệu báo động lúc nhiệt độ chung quanh nó đột ngột tăng lên bất thường trong một tầm thời gian ngắn; thí dụ tăng đột ngột 60C/phút, 80C/phút.

• Đầu báo lửa

Phát hiện tia cực tím phát ra từ ngọn lửa. Nó rất nhạy cảm với tia lửa, thường được tiêu dùng tại những môi trường vô cùng nhạy cảm, dễ dàng bắt lửa, thí dụ như kho chứa xăng dầu.

• Công tắc khẩn

Nếu những thiết bị khởi báo trên là loại thiết bị kích hoạt tự động, thì công tắc khẩn là loại thiết bị kích hoạt thủ công. Nói cách khác, con người có thể chủ động kích hoạt tín hiệu báo cháy bằng cách tác động vào thiết bị này mỗi lúc chính mình tận mắt phát hiện cháy trước lúc những thiết bị báo cháy khởi kích.

• Chuông/Còi/Loa phóng thanh/Đèn báo cháy

Thông báo sự cố cháy cho những người đang sinh hoạt trong khu vực có tác động biết, để tìm lối thoát hiểm.